Dát šaddet vuosttaš juovllat mas lea pandemiija ja dat boahtá čuohcat máŋgasiidda go fertejit čuovvut nu olu njuolggadusaid ja ávžžuhusaid.  

Gáivuona suohkanis eai leat dán rádjai ieža báikkálaš mearrádusat mat gustojit covid-19 njoammundilálašvuhtii. Dán čállosa bokte geahččalit mii čoahkkáigeassit gustojeaddji njuolggadusaid ja ávžžuhusaid, ja maiddai báikkálaš rávvagiid. 

Dasa lassin sáhttit dieđihit didjiide ahte Gáivuotna lea okta dain 31 suohkaniin Norggas gos ii leat duođaštuvvon covid-19. Mun in sáhte hupmat din ovddas, muhto mun háliidan “vuoitit gilvvu” šaddat áidna suohkan olles Norggas gos ii leat duođaštuvvon covid-19. Sávvamis lea juovlamokta áidna mii njoammu:-)

Ustitlaš dearvvuođaiguin

Anita Monsen Pedersen                                                 

Gáivuona suohkana váldodoavttir

Sosiála oktavuođat

Mii háliidit leat ovttas olles bearrašiin ja nugo geasset, de bohtet máŋgasat johtit suohkaniid, regiovnnaid ja riikkarájiid rastá. Sisriikkalaš ávžžuhusaid mielde ferte ráddjet sosiála oktavuođaid, ja dán oktavuođas lea juohkehaččas ovddasvástádus váruhit ahte ii fievrrit koronavirus njoammuma ođđa báikkiide gos ii leat duođaštuvvon covid-19 virus.  Jus leavvá, de ferte fas geahččalit bissehit dan sisriikkalaš giddema bokte.   

Dát sisriikkalaš rávvagat leat gustovaččat: 

  • Ráddjet sosiála oktavuođa logi olbmuide vahkkui.
  • Eai galggaše leat eanet go 5 guossit viesu orruid lassin. 
  • Juovllaid ja ođđajagi oktavuođas sáhttet leat lagabui 10 guossi guokte beaivvi.

Eavttut:

  • Olbmot beat leat buohccit eai galgga oasálastit doaluide vaikko leat dušše gehppes dávdamearkkat.
  • Latnja lea nu stuoris ahte lea vejolaš gussiide doallát mehter gaskka jus eai gula seammá jovkui.
  • Lea vejolaš gussiide bassat gieđaid dahje geavahit giehtasprihta dárbbuid mielde.

Váldočuokkis dás lea geahččalit ráddjet sosiála oktavuođaid earáide.

Mátkkoštanerrenáigi

Gáivuonas eai leat báikkálaš errenmearrádusat sisriikkalaš mátkkošteddjiid váras, muhto ferte leat erremis jus mátkkošta riikkaide mat leat álbmotdearvvasvuođainstituhta mielde definerejuvvon ruoksadin. Dán rádjai gusto erren buot riikkaide earret go muhtun guovlluide Suomas. Errenáigi bistá 10 beaivvi ja lea liikka guhkki vaikko lea negatiiva iskos errenáiggis.

Norgga stáhtaborgárat eai bissehuvvo rájiin, muhto fertejit erremii jus leat leamaš riikkain merkejuvvon ruoksadin. Váldonjuolggadus lea ahte ferte leat erremis errenhoteallas, muhto leat spiehkasteamit mat gustojit juovlabasiide Gáivuonas:

  • Sii geat ásset, dahje eaiggádit viesu Norggas
  • Norgga studeanttat geain lea oahppu davviriikkalaš guovlluin.

Ráđđehusas lea ieža neahttasiidu mas leat dieđut dán birra.

Jus leat priváhta viesus erremis, de lea earenomáš dehálaš ahte čuovut errennjuolggadusaid go boađát guovlluin gos lea alla njoammundeaddu. Lea riska ahte fievrridat njoammuma iežat mielde, muhto jus čuovut errennjuolggadusaid de njoammun ii beasa leavvat.

Errennjuolggadusat:

  • Doala unnimusat mehter gaskka eará orruide.
  • Garvve gussiid.
  • Ale vuolgge lágidemiide olggobealde viesu.
  • Ale vuolgge almmolaš johtolagaid mielde
  • Váldonjuolggadussan it galgga vuolgit rámbuvrraide jna. jus ii lea áibbas dárbbašlaš ja eai gávdno eará čovdosat.
  • Don galggat leat hui gozuid alde jus dovddat covid-19 dávdamearkkaid, jus dovdojuvvojit de fertet leat isolašuvnnas ja váldit iskosa. Buot viesu orrut galget dalle leat erremis.

Maiddai Gáivutnii bohtet olbmot ieža báikkiin gos lea njoammundeaddu, sii eai dárbbaš formálalaččat dahje lága mielde leat erremis muhto ávžžuhuvvo leat várrogasat lagasoktavuođain eará olbmuiguin. Dás vuolábealde leat dieđut iskosa birra.

Covid-19 iskkus

Doaktárkantuvrii tlf. 777 19 320 lea vejolaš diŋgot diimmu iskosii. Dan lea vejolaš váldit juohke árgabeaivvi gaskkal 10 ja 11. Jus lea dárbbašat dakkaviđe veahki, de riŋget tlf. 415 76 543.

Buohkat geat leat mátkkoštanerrenáiggis berrešit váldit iskosa ja dalle lea errenáigi maiddai 10 beaivvi. Iskosis lea vejolaš duođaštit njoammuma ovdal go pasieanta dovdá dávdamearkkaid virusii ja dalle lea vejolaš bissehit dan leavvamis.  

Mii fas muittuhit ahte buohkat geat dovdet dávdamearkkaid virusii erremis, fertejit leat isolašuvnnas ja váldit iskosa. Jus iskos lea negatiiva, de ferte fas leat erremis dássážii go 10 beaivvi leat vássán. Jus lea positiiva iskkus, de doaktárkantuvra čuovvula dan.

Mii ávžžuhit din geat bohtet báikkiin gos lea njoammundeaddu váldit oktavuođa doaktárkantuvrrain ja diŋgot iskosa go mis lea buorre kapasitehta. Go leat vuordime bohtosa iskosis de fertet leat hui várrogas ja garvit sosiála oktavuođa earáiguin, earenomážiid singuin geat leat risikojoavkkuin.   

Ávžžuhuvvo leat várrogas go diehtit ahte nuorat ja nuorra rávisolbmot soitet leat njommojuvvon virusii vaikko eai soaitte dovdat dávdamearkkaid. Mii vuordit ahte maiddai sii geat leat dán agis bohtet Gáivutnii basiid oktavuođas.