Otná beaivvi rájes, lávvardaga čakčamánu 25.b.2021 dii. 16 heaittihuvvojit eanaš covid-19 restrikšuvnnat. Dát mearkkaša ahte olbmot fas sáhttet eallit dábálaš eallima. Dál leat visot lágat mat mearridit man guhkes gaskka galgá doallát earáide ja ahte ii leat lohpi lágidit doaluid heaittihuvvon.
Máilmmiviidosaččat lea ain pandemiija ja virus gávdno maid Norggas, olbmot sáhttet ain buohccát virusa geažil. Dál lea suohkaniid ovddasvástádus gozihit njoammundilálašvuođa ja leat gergosat jus virus fas leavvá. Jus virus leavvá ja álgá váikkuhit nugo dearvvašvuođabálvalussii, de ferte álggahit báikkálaš dahje nationála doaibmabijuid.
Lea ain nu ahte jus dutnje duođaštuvvo koronavirusnjoammun, de fertet leat isolašuvnnas 5 beaivvi. Earáide dállodoalus, nappo du lagasoktavuođaide eai leat nu čavga njuolggadusat go ovdal. Jus soames lea lagasoktavuohta dutnje ja ii leat boahkuhuvvon, de ávžžuhuvvo ahte son ii galggaše mannat eará olbmuid lahka ja maiddai váldit iskosa. Jus don leat ollásit boahkuhuvvon, de ávžžuhuvvo ahte válddat iskosa jus ovddidat koronavirus dávdamearkkaid.
Dát rávvagat gustojit ovddasguvlui:
-Doala buori giehtabuhtisvuođa
-Ale gosat/gasttit iežat gieđaide
-Jus don áiddo leat ovddidan dávdamearkkaid nugo gosahaga, febera ja čottabákčasa:
-Ale mana gosage jus leat buohcci
-Ávžžuhuvvo ahte válddát covid-19 iskosa (ii gusto mánáide)
-Ale mana gosage ovdalgo leat ožžon negatiivva covid-19 iskosa.
Gáivuonas geavahuvvo dál nu gohčoduvvon jođánis iskkus mas boađus galgá leat sajis sullii diibmobeali maŋŋel go lea iskojuvvon.
Erenomáš rávvagat mánáide skuvllain ja mánáidgárddiin
Jus mánáin lea feber, čottabávččas jna. de ii galggaše mannat skuvlii/mánáidgárdái ovdal go dearvvašmuvvá. Jus leat eará gosahatdávdamearkkat nugo dahppon njunni dahje gehpes gosahat, de eai dárbbaš leat eret skuvllas/mánáidgárddis. Mánát eai dárbbaš váldit iskosa.
Geat berrešit váldit iskosa
-Buohkat geat dovdet vuoiŋŋahatvuolšši dávdamearkkaid dahje eará covid-19 dávdamearkkaid beroškeahttá man galle dosa leat ožžon.
-Earát dállodoalus geat eai leat boahkuhuvvon sii ja geat leat lagasoktavuođat soapmásii geasa lea duođaštuvvon koronavirusnjoammun.
-Muđui earát geat eai leat boahkuhuvvon ja rehkenastojuvvot lagašoktavuohtan.
Ustitlaš dearvvuođaiguin
Anita Monsen Pedersen
Gáivuona suohkana váldodoavttir
