Vrd. Artihkal almmuhuvvon golggotmánu 8.b 2020
Dan rájes go ođđa koronavirus SARS-CoV-2 čujuhuvvui sivvan epidemiijai Wuhan gávpogis Kinas, leat digaštallan lea go áibmonjoammun vejolaš smávva sattáhaddan goaikkanasaid bokte mat sáhttet sisttisdoallat virusávnnasčalmmiid (aerosolaid).
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) Amerihkás leat ođasmahttán dieđuid mot covid-19 njoammu servodagas.
Spiehkastagat
CDC čilge ođasmahttimis ovdamearkka mas áibmonjoammun soaitá dáhpáhuvvon baskkes lanjain gos lea leamaš heajus ventilašuvdna. Muhtin ovdamearka lea omd. doaimmain gos leat vuoigŋan lossadit nugo lávlumis ja hárjehallamis. Njoammunsuodjalusáššedovdiid mielde soaitá leat vejolaš ahte aerosolain lea leamašan nu leahttu, ahte olbmot geat leat leamašan 6 juolggi (1,8m) eret njoammungáldus leat njoammuduvvon.
CDC loahppamearkkašumis boahtá maid ovdan ahte áibmonjoammu ii leat váldosivvan covid-19 leavvamis servodahkii, eai ge oainne makkár ge ákkaid manne galggašedje rievdadit njoammunsuodjalusa rávvagiid.
Vástida álbmotdearvvasvuođa árvvoštallamii
– CDCa konklušuvdna vástida álbmotdearvvasvuođa áššedovdijoavkku árvvoštallamii ja rávvagiidda mat leat almmuhan iežaset neahttasiidduide. Mis ii leat vuođđu čuoččuhit ahte áibmonjoammu lea guovddáš covid-19 njoammunvuohki, dadjá njoammunsuodjalusa ja gearggusvuođa guovddáža váldodoavttir Kirsten Gravningen, álbmotdearvvašvuođainstituhtta
Muhtin medisiinnalaš dearvvasvuođabálvalusa bargočađahanvugiin, nu gohčoduvvon aerosolagenereren bargovugiin árvvoštallo baicce ahte áibmonjoammumis sáhttá leat stuorát mearkkašupmi. Álbmotdearvvasvuođainstituhta ávžžuha geavahit liige njoammusuodjalusa bargobiergasiid dákkáraš dilálašvuođain.
Álbmotdearvvasvuođainstituhtta čuovvu dárkilit mielde riikkaidgaskasaš dutkamušain ja bargovásáhusain vai sihkkarastit ahte njoammunsuodjalusrávvagat álo leat ođasmáhtton.
- SARS-coV-2 leavvan goaikkanasnjoammuma ja rumašoktavuođa bokte- 1. ođasmahttin- oppalašgeahčastat. Álbmotdearvvasvuođa máhttočoahkkáigeassu.
Goaikkanasnjoammun lea deháleamos
Dála máhttu čájeha ahte sars-CoV-2 njoammun dáhpáhuvvu lagasoktavuođa bokte gos nubbi olmmoš lea juo buohcci, ja goaikkanasnjoammun lea koronavirusa váldonjoammungeaidnu. Dakkár njoammun sisttisdoallá ahte olbmos geas lea nuorvu ja gossá dahje gasttiha, produsere goaikkanasaid mat jođánit gahččet eatnamii. Jus nubbi olmmoš lea lahka, de sáhttá vuoigŋat sisa goaikkanasaid ja njoammuduvvot. Njoammunrisiko unniduvvo 80 proseanttain jus doallá eanet go mehter gaskka, čájehuvvo dutkosis.
Oktavuođanjoammun koronavirusii sáhttá geavvat jus olmmoš guoská iežas ámadeaju maŋŋel go lea ožžon njommojuvvon olbmo goaikkanasa gieđaide (njuolga oktavuođanjoammun), dahje go guoská iežas ámadeajo maŋŋel go lea guoskan duolva diŋggaid (eahpenjuolga oktavuođanjoammun).
CDC mielde ja vuođđuduvvon dála dutkamuššii, čájehuvvo ahte mađi guhkit eret ja oanehit áigge lea lahka njommojuvvon olbmo, dađi unnit riska lea njoammuduvvot koronavirusii
Norggas ja Amerihkás gustojit dan geažil dát bistevaš njoammunsuodjalusrávvagat: Ale mana gosage jus leat buohcci nuorvvuin, basa gieđaid ja oktavuođagaskaomiid dávjá, geavat njálbmesuoji go ávžžohuvvo.
