Ráhkis buohkat!
Ollu lihkku sámi álbmot beivviin
Njoammuneastadandoaimmaid geažil dán jagi ávvudeapmi ii šatta seammá ládje go diimmá ja fertejit buktit sáttasáni eará ládje go ovdal.
Sosiála mediaid geavaheapmi beaivvi ávvudeamis lea buorre alternatiiva go eat sáhte deaivvadit fysalaččat. Mii sávvat dáppe Gáivuonas ahte šaddá vejolaš eará háve ávvudit beaivvi.
Sámi álbmot beaivi lea buorre arena čájehit sámegiela ja kultuvrra. Gáivuona skuvllat ja mánáidgárddit leat čeahpit geavahit beaivvi fáddán ovdal guovvamánu 6.b ja mu mielas leat maiddai mii leamaš čeahpit váldit vára kultuvrras ja historjjás. Mii leat ožžon olu ođđa arenaid ja deaivvadanbáikkiid vai vuhtiiváldit dán oasi golmma čeardda deaivvadeamis.
Stuorámus hástalus dáppe ja eará báikkiin nai lea váldit vára sámegielas. Gáivuonas vásihit ahte sámegiella jávká buolvvaid mielde ja dál eai leat šat nu oallugat go 15 jagi dás ovdal geat hálddašit sámegiela. Dán fertet nagodit rievdadit go ii mana rivttes guvlui.
Leat go mis doarvái buorit systemat ja plánagaskaoamit evalueret barget go rivttes guvlui vai vuhtiiváldit sámegiela?
Lean ilus go suohkanhálddahusas leat álgán árvvoštallat makkár doaimmaid álggahit vai vuhtiiváldit ja movttiidahttit olbmuid geavahit eambbo sámegiela.
Jagi 2020 árvvoštallanraporta dohkkehuvvui suohkanstivrras juvlamánus. Sámepolitihkalaš lávdegoddi doaibma stivrajoavkun ovddasguvlui dán barggus. Galgá boahtit ovdan plána gos doaimmat, golut ja implementeremat leat konkretiserejuvvon.
Lea sávahahtti ovddasguvlui ahte mii buohkat dáppe Gáivuonas veahkehit ovddidit, čalmmustahttit ja ovdánahttit sámegiela go lea dehálaš bargu. Dávjá jurddašan iešguđetge oktavuođain dáruiduhttinproseassa birra mii lea nu garrasit čuohcán ja báidnán boarrásiid sámi buolvvaide. Proseassa lea maiddai báidnán ođđa buolvvaide geat leat mássán iežaset giela.
Lea go nu ahte dáruiduhttinproseassa lea bisánan vai gávdno go ain, dušše eará ládje? Lea legitiimma jearaldat earenomážiid dál go oaidnit mot sápmelaččat cielahuvvot servodagas ja maiddai median. Máŋgasat leat ovdal jearran dan seammá jearaldaga.
Dál go čállit jagi 2021 sávašin ahte leimmet ollen guhkibut go leat, ja eat livčče dárbbašan vásihit dilálašvuođa mii lea. Livččii galgan leat dárbbašmeahttun rahčat cielaheami, hárdima ja vaši vuostá. Čájeha dušše dan ahte mii buohkat fertejit joatkit vuosttildit gara vuoiŋŋa sámiid vuostá.
Lea ilolaš go eatnasat ja eatnasat, organisašuvnnat, suohkanat, álbmotválljejuvvon orgánat ja earát čájehit vuostehágu cielaheami vuostá. Dát čájeha ahte lea vejolaš midjiide buohkaide searválaga doarrut heajos dábiid vuostá ja buriid vuođđoárvvuid ovddas go lea dárbu.
Mun lean máŋgii jurddašan manne lea nu mot lea? Manne ferte cielahit earáid? Mun meinen ahte ii oktage mis sáhte čohkkedit alla heasta nala ja dubmet earáid, earenomážiid dalle go lea sáhka makkár etnisitehtii ja olmmoščerdii gullá, dahje geasa lea buorre.
Livččii galgan leat diehttalas dálá servodagas ahte dákkár áššit eai geava, muhto dáđi bahábut ii leat nu! Muhto lea #doarvái dál! Nu celkkii maid Gáivuona suohkanstivra čoahkkimis juovllaid ovdal. Suohkanstivra doarju Romssa ja eará báikkiid kampánja sámevaši vuostá. Sávvamis čájeha dát ovddideami cielaheami vuostá.
Sávan ahte dillii šaddá nu mot lei. Jus ii visot šatta nu mot ovdal, de illudan dasa go mii sáhttit fas deaivvadit ja vásihit stuorát lágidemiid ja festiválaid. Dan lea mii ánssášan!
Sávan buori ávvudeami buohkaide!
Bernt Eirik Isaksen Lyngstad
sátnejođiheaddji
